Skalnica darniowa

Skalnica darniowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	skalnicowate
Rodzaj	skalnica
Gatunek	skalnica mchowata
Podgatunek	skalnica darniowa
	Nazwa systematyczna
	Saxifraga exarata subsp. moschata (Wulfen) Cavill.; Fl. Alpes Marit. 5: 81 1913
Synonimy
	Saxifraga moschata Wulfen;
	Saxifraga moschata Wulfen;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skalnica darniowa^[4] (Saxifraga exarata subsp. moschata (Wulfen) Cavill) – podgatunek skalnicy Saxifraga exarata Vill.^[3], we florze Polski uważany za odrębny gatunek i opisywany jako Saxifraga moschata Wulfen^[4].

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w górach Europy Południowej i Środkowej. Na wschód jej zasięg ciągnie się przez północne Bałkany, Kaukaz i Ałtaj po Sajany. W Karpatach występuje tylko w Tatrach i na Małej Fatrze^[5]. W Polsce występuje tylko w Tatrach, gdzie jest rośliną dość pospolitą^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina darniowa o wysokości 2–12 cm. Cała roślina jest gruczołowato owłosiona miękkimi i członowanymi włoskami^[6].

Łodyga: Wzniesiona lub podnosząca się, o jasnozielonej barwie, słabo ulistniona, lub nieulistniona. Oprócz szczytowych pędów kwiatowych istnieją pędy płonne^[7].

Liście: Jasnozielonej barwy, głównie w przyziemnej różyczce, bez wypotników. Są zazwyczaj 3–5 (rzadko do 7) klapowe, niektóre listki są niepodzielone. Liście o stopniowo zwężającej się nasadzie i podługowatych lub równowąskich odcinkach. Są całobrzegie^[7]^[6].

Kwiaty: Wyrastają po kilka (2–10) na szczycie łodyg kwiatowych, tworząc grono lub wiechę. Mają żółtozieloną barwę, są 5-krotne. Podługowato jajowate płatki korony są 1,3–1,7 razy dłuższe od działek kielicha. Tępo zakończone działki mają ogruczolone brzegi. Słupek z dwoma szyjkami, wyżej niż do połowy zrośnięty z dnem kwiatowym^[7]^[6].

Pokrój
Morfologia
Kwiaty

Biologia i ekologia

Rozwój: bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia^[6].
Siedlisko: wilgotne skały i piargi. Niskie murawy, rumowiska skalne. W Tatrach występuje od regla dolnego (rzadko) po piętro turniowe, zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym^[6].

Gatunki podobne

Opisano trzy podobne do siebie podgatunki:

Saxifraga exarata subsp. basaltica (Braun-Blanq.) Jalas (skalnica darniowa bazaltowa) – występuje tylko w Karkonoszach. Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006) jest taksonem wymierającym, krytycznie zagrożonym (kategoria zagrożenia E)^[8]. W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię CR (krytycznie zagrożony)^[9]
Saxifraga exarata Wulfen subsp. dominii Soó em. Pawłowska – występuje w Tatrach na podłożu wapiennym. Endemit zachodniokarpacki.
Saxifraga exarata Wulfens ubsp. kotulae Pawłowska – występuje w Tatrach na podłożu granitowym. Endemit zachodniokarpacki.

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c The Plant List. [dostęp 2012-07-04].
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Saxifraga moschata [online] [dostęp 2017-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-20] .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2012-07-04].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[moschata-5] Saxifraga moschata [online] [dostęp 2017-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-20] .

[mirek-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.

[szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[8] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kazimierz Zarzycki. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[9] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]